【精品】中考课外文言文翻译
原文:景公之时,雨雪三日而不霁,公被狐白之裘,坐堂侧陛。宴子 入见,立有间,公曰:“怪哉!雨雪三日而不寒。”宴子对曰:“天不 寒乎? ”公笑。宴子曰:“婴闻之,古之贤君,饱而知人之饥,温而知 人之寒,逸而知人之劳,今君不知也。”公曰:“善!寡人闻命矣。” 乃命出裘发粟,与饥寒。今所睹于途者,无问其乡;所睹于里者,无 问其家;循国计数,无言其名。士既事者兼月,疾者兼岁。孔子闻之 曰:“宴子能明其所欲,景公能行其所善也。” 译文:齐景公在位的时候,大雪下了三天而不停,景公披着白色的狐 皮裘衣,坐在殿堂侧边的台阶上。晏子进宫拜见景公,站了一会儿, 景公说:“怪啊!大雪下了三天而天气竟然不寒冷。”晏子回答说:“天 气果真不寒冷吗? ”晏子笑了笑。景公说:“我听说古代的贤德君王, 吃饱的时候能知道有人在挨饿,穿暖的时候知道有人在受寒,安逸的 时候知道有人在辛苦。现在君王不知道民间的疾苦啊! ”景公说:“说 的对!我听从您的教诲了。”于是就下令拿出衣物和粮食,发放给饥 寒交迫的人。命令凡看见路途时候有饥寒的人,不问他是哪个乡,看 见在里闾有饥寒的人,不问他是哪一家,巡行全国统计发放数字,不 必报他们的姓名。已任职的发给两月救济粮,生病的发给两年救济粮。 孔子听到这件事后说:“晏子能够明白自己应做的事,景公能做他所 高兴做的事。” 原文:昔者周舍事赵简子①,立赵简子之门三日三夜。简子使人出, 问之曰“夫子将何以令我?”周舍曰:“愿为棉②之臣,墨笔操牍,随 君之后,司君之过而书之。日有记也,月有效也,岁有得也。”简子 悦之,与处。居无几何而周舍死,简子厚葬之。三年之后,与诸大夫 饮,酒酣,简子泣。诸大夫起而出曰:“臣有死罪,而不自知也。” 简之曰:“大夫反,无罪。昔者吾友周舍有言曰:’千羊之皮,不如一 狐之腋 。众人之唯唯③,不如周舍之WWo昔纣昏昏而亡,武王愕 谭而昌。自周舍之死后,吾未尝闻吾过也。故人君不闻其非,及闻而 不改者亡,吾国其几于亡矣,是以泣也。” (选自刘向《新序•杂事》) 注:①赵简子:春秋时晋国的卿,周舍是他的家臣。②i